آینه تکم در گیلان

آینه تکم نمایشی عروسکی است. تکم‌چی‌ها که پیام‌آوران نوروز بودند از اردبیل به نواحی غرب گیلان می‌آمدند و گاهی تا حدود بندرانزلی و رشت نیز می‌رفتند. تکم (عروسک) را به شکل بز و به اندازه حدود دو کف دست انسان از تخته و چوب می‌ساختند بطوری که پاهای آن قابلیت حرکت دادن داشت در دو طرف آن دو آینه کوچک می‌چسباندند و با تکه پارچه‌ها، منجوق‌ها و پرهای رنگین آن را می‌آراستند به این لحاظ آن را آینه تکم می‌نامیدند. تکم بوسیله چوبی به طول حدود نیم متر که به زیرتنه آن متصل بود حرکت داده می‌شد. در این نمایش هماهنگ با ترانه‌هایی که خوانده می‌شد عروسک را به حرکت و رقص درمی‌آورند و عروسک حرکت می‌کرد و برحسب سرعتی که تکم‌چی به آن می‌داد آرامتر یا سریعتر، ایستاده یا نشسته روی تخته گرد قرار می‌گرفت و صدای برخورد آن به تخته با آهنگ ترانه‌ای که خوانده می‌شد هم آهنگ می‌گردید.

به گفته اهالی غرب گیلان "تکم"موجودی افسانه ای است به شکل حیوان از تخته که با پارچه های رنگین و تکه های آینه آن را زیبا می کردند. به نظر اهالی نام آن از " تّکّ  taka"به معنای بز‌نر گرفته شده است و می تواند همان سیاگالش که حافظ حیوانات و دامها است،باشد.تکم چی ها حدود یک ماه قبل از عید در روستاها ظاهر می شدند و از آمدن بهار خبر می دادند.

در قدیم برخی پیکهای نوروز که آنان را «تَکَمْ چی» می نامیدند، با عروسکی به نام «تَکَه1» در روستا می گشتند و با تکان دادن آن، سرودها و ترانه‌هایی در توصیف چهارشنبه سوری و عید نوروز می خوانند.

«تکم چی»ها وقتی که به روستا می آمدند، گویی قاصدی بزرگ بودند از سرزمینهای دور دست که فقط پیام آور نوروز بودند. در آن زمان در هر محلی، «تکم چی»ها را با لباسهای محلی ، که کودکان دور و برشان را گرفته و چشم هایشان را به «تکه» آنها دوخته بودند و به ترانه هایشان گوش می دادند، به چشم می خورد.

 



[ سه شنبه 19 اسفند 1393 ] [ 9:35 ] [ شهرام مهدیزاده ] [ بازديد : 4130 ] [ نظرات () ]
مطالب مرتبط
آخرين مطالب
خط گیلکی (1395/08/06 )
gilaki music (1394/12/01 )
بیه لاکو... (1394/11/26 )
خط گیلکی (1394/11/22 )